Robert Harris - Oficer i szpieg (Jan Peszek)

Zbeletryzowany opis afery Dreyfusa

Treść

Początkowo myślałem, że będzie to zbeletryzowana biografia Alfreda Dreyfusa (oficera oskarżonego o szpiegostwo na rzecz Niemiec). Książka jest jednak napisana z punktu widzenia majora Picquarta, który odkrył prawdę o szpiegu we francuskiej armii.

Najgłośniejsza afera polityczna końca XIX wieku

Georges Picquart jako sprawozdawca uczestniczy w degradacji Alfreda Dreyfusa. Gdy później zostaje szefem francuskiego wywiadu odkrywa, że list przypisywany Dreyfusowi został napisany przez majora Esterhazy'ego. Generałowie, którzy zaznajomili się z okryciem pułkownika Picquarta (awansował), starają się zatuszować całą aferę.

Tło powieści

Autor wykorzystał ten szpiegowski wątek aby pokazać jak wyglądało życie w Paryżu pod koniec XIX wieku. Czytając przeniesiemy się na ulice, na których prawie nie dało się oddychać z powodu końskich odchodów oraz poznamy życie wyższych sfer, romansów oraz strachu przed zagrożeniem zjednoczonych Niemiec itd. Ciekawe są opisy pracy wywiadu w XIX wieku, np. podsłuch za pomocą rur przewodzących głos. Powiedziałbym, że autor wspaniale wykorzystał aferę Dreyfusa aby ukazać życie pod koniec XIX wieku.

Tło historyczne

Afera Dreyfusa miała miejsce w 1894. Ponad 20 lat wcześniej w 1871 Francja Napoleona III została pokonana przez zjednoczone wojska Niemieckie. W tym samym roku 18 stycznia w Wersalu zostało utworzone Cesarstwo Niemieckie. Tym samym rozbite wcześniej państwa niemieckie stały się potężną siłą, zdolną z łatwością pokonać Francję, która utraciła Alzację i Lotaryngię na rzecz Niemiec. A właśnie z Alzacji pochodził Alfred Dreyfus. Warto wspomnieć, że w jego domu mówiono w Jidysz (czyli żydowskim niemieckim). Był najmłodszym dzieckiem w rodzinie, a dla większości jego rodzeństwa pierwszym językiem był niemiecki. Obywatele zdobytych prowincji mogli wybrać albo niemieckie obywatelstwo albo wygnanie. Wielu członków rodziny Dreyfusa wybrało to pierwsze podczas gdy jego rodzice postanowili zostać we Francji.
Wiele wydarzeń opisanych w książce miało dalekosiężne skutki. Sama afera Dreyfusa doprowadziła do powstania ruchu syjonistycznego, a w końcu państwa Izrael. Niechęć do zwycięskich Niemców spowodował układy z carską Rosją (opisane w tej powieści), co później stało się jednym z powodów wybuchu I wojny światowej.

Antysemityzm

Książka traktuje o antysemityzmie w armii i społeczeństwie francuskim, ale autorowi wcale nie chodziło o potępianie czy usprawiedliwianie. Po prostu opisał bardzo ciekawą historię, ocenę pozostawiając czytelnikowi. Główny bohater - Georges Picquart sam jest antysemitą.

Podsumowanie

Książka ta pozwala poznać aferę Dreyfusa, chyba jedno z najważniejszych wydarzeń końca XIX wieku. Autor przedstawił epokę, jej służby wywiadowcze oraz sądy. Książka na pewno spodoba się wszystkim lubiącym (jak ja) zbeletryzowane autentyczne wydarzenia oraz tym, którzy lubią książki o procesach i sądach (jak moja żona), w których to główny bohater walczy z systemem o sprawiedliwość.

Oficer i szpieg (audioteka.pl) 34,50 zł